Phương Pháp Thí Nghiệm Đồng Ruộng (Buổi 1), Giáo Trình Phương Pháp Thí Nghiệm Đồng Ruộng

Trong các thí nghiệm nông nghiệp, tuyệt nhất là những thí nghiệm quanh đó ruộng đồng, ở kề bên các yếu tố thí nghiệm ảnh hưởng trực tiếp đến tác dụng nghiên cứu, đối tượng người tiêu dùng thí nghiệm còn chịu tác động của những tác nhân phía bên ngoài khiến lệch lạc kết quả. Vày vậy, bài toán chọn cách sắp xếp thí nghiệm cho phù hợp là hết sức quan trọng.

Bạn đang xem: Phương pháp thí nghiệm đồng ruộng

Thí nghiệm trong nông nghiệp

Thí nghiệm là một phương thức nghiên cứu vãn khoa học, trong những số đó người ta tạo thành những hiện tại tượng, biến hóa nào đó trong điều kiện xác định để search hiểu, nghiên cứu, soát sổ hoặc hội chứng minh bạn dạng chất, xuất phát của hiện tượng, biến hóa đó. Vào nông nghiệp, có khá nhiều cách phân một số loại thí nghiệm:

Theo điều kiện, đặc thù thí nghiệm và quy mô

Thí nghiệm vào phòng: được thực hiện trong đk nhân tạo. Bé người kiểm soát các yếu hèn tố tác động ảnh hưởng (nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, những loại giá bán thể, dung dịch, môi trường,…). Vì vậy, kế bên yếu tố thí nghiệm, các tác nhân khác khó có thể ảnh hưởng, buộc phải việc kết luận tác đụng của từng nguyên tố và tác động giữa những yếu tố thử nghiệm sẽ đúng mực và không nhiều sai số hơn. Đây cũng là luận cứ khoa học lý giải các hiện tượng kỳ lạ tự nhiên. Tuy nhiên, trong thực tế, thể nghiệm trong phòng cạnh tranh áp dụng ngay khi đưa vào sản xuất.

Thí nghiệm quanh đó đồng: được tiến hành trong điều kiện tự nhiên trên đồng ruộng. Sát bên các nhân tố thí nghiệm, còn có những yếu ớt tố khác của môi trường tác động đồng thời lên phân tích (ví dụ: khu đất đai, khí hậu, côn trùng,…). Vì vậy, công dụng thí nghiệm bên cạnh đồng ruộng mang tính chất thực tiễn cao, dễ chuyển giao trực tiếp vào sản xuất.

Theo mục đích nghiên cứu

Thí nghiệm một yếu đuối tố: xem sét với duy nhất yếu tố đổi thay đổi, được nghiên cứu theo đều mức độ không giống nhau (ví dụ: các giống không giống nhau, những liều lượng phân bón không giống nhau, những loại chất ổn định sinh trưởng khác nhau hay tỷ lệ gieo trồng khác nhau,…).

Thí nghiệm những yếu tố: thí nghiệm cho phép đánh giá tác động ảnh hưởng của từng yếu hèn tố riêng biệt và tương tác của các yếu tố đến đối tượng người sử dụng nghiên cứu (ví dụ: chính sách phân bón và mật độ gieo trồng cho những giống cây, nghiên cứu và phân tích mức độ ánh sáng, nhiệt độ độ, p
H cùng sự phối kết hợp giữa chúng).

Các kiểu bố trí thí nghiệm vào nông nghiệp

Tùy nằm trong vào mục tiêu thí nghiệm và những điều kiện, quy mô thí nghiệm mà bao gồm kiểu sắp xếp thí nghiệm phù hợp.

Hình 1. Những loại thí nghiệm và kiểu sắp xếp thí nghiệm vào nông nghiệp

Bố trí kiểu trọn vẹn ngẫu nhiên (CRD)

Các phương pháp thí nghiệm (nghiệm thức) được để vào các ô (hoặc các vị trí) hoàn toàn ngẫu nhiên, đảm bảo an toàn có thời cơ nhận điều kiện như nhau. Kiểu bố trí này chỉ phù hợp với những thí nghiệm trả toàn đồng nhất như trong phòng thí nghiệm.

Ví dụ thử nghiệm 1 yếu đuối tố: Ảnh hưởng của các chất điều hòa sinh trưởng tía lên khả năng nhân cấp tốc chồi in vitro cây hoa đồng tiền.

Hình 2. Sơ đồ dùng thí nghiệm xây đắp kiểu CRD

(4 mức nhân tố chất điều hòa sinh trưởng 1, 2, 3, 4 cùng với 3 lần lặp lại)

Ví dụ phân tích 2 yếu hèn tố: Ảnh hưởng trọn của chất ổn định sinh trưởng tía lên kĩ năng nhân nhanh chồi in vitro của 2 tương tự hoa đồng tiền.

Hình 3. Sơ vật dụng thí nghiệm kiến thiết kiểu CRD

(8 nghiệm thức, 2 mức nguyên tố A-Giống, 4 mức nguyên tố B-Chất điều hòa sinh trưởng với, 3 lần lặp lại)

Bố trí hình dáng khối không thiếu thốn ngẫu nhiên (RCBD/RCB)

Áp dụng lúc số bí quyết thí nghiệm không thật lớn và gồm một hướng dịch chuyển (ví dụ: hướng màu mỡ của đất, hướng di chuyển côn trùng, độ dốc của đồng ruộng,…). Từ bỏ đó, thiết kế các khối có kích thước bằng nhau, mỗi khối tất cả chứa toàn bộ các bí quyết của một đợt lặp lại. Kiểu bố trí RCBD được áp dụng nhiều trong phân tích nông nghiệp.

Ví dụ: sắp xếp thí nghiệm khối hoàn toàn ngẫu nhiên để so sánh ảnh hưởng của cường độ bón phân cho năng suất của một kiểu như lúa.

Hình 4. Sơ thiết bị thí nghiệm 1 yếu tố vẻ bên ngoài RCBD

(6 nghiệm thức, 6 mức nhân tố B-Phân bón cùng với 4 lần lăp lại)

Ví dụ thí nghiệm với 2 yếu ớt tố: sắp xếp thí nghiệm khối hoàn toàn ngẫu nhiên nhằm so sánh ảnh hưởng mức độ bón phân mang lại năng suất của hai như là lúa.

Hình 5. Sơ thứ thí nghiệm 2 yếu ớt tố kiểu RCBD

(10 nghiệm thức, 2 mức nguyên tố A-Giống, 5 mức yếu tố B-Phân bón, 4 lần lăp lại)

Bố trí đẳng cấp ô vuông Latinh (Latin Square D.)

Sử dụng cho thí nghiệm một yếu ớt tố, khi tất cả 2 nguồn biến chuyển động không giống nhau giữa các thí nghiệm, thường hotline là hàng cùng cột. Từng hàng với mỗi cột là một khối không thiếu thốn chứa tất cả các nghiệm thức.

Ví dụ: đối chiếu năng suất 7 như là ớt lai được sắp xếp thí nghiệm theo kiểu ô vuông Latinh.

Hình 6. Sơ đồ hình trạng ô vuông Latinh

(7 mức nhân tố A-Giống, 7 lần lặp lại)

Để bảo vệ yêu mong mỗi phương pháp được kể lại một lần trên hàng hoặc trên cột, khi xây cất thí nghiệm theo phong cách ô vuông Latinh thì số nghiệm thức thường lớn hơn 4 và nhỏ tuổi hơn 8. Bố trí thí nghiệm này ít được sử dụng rộng rãi trong nông nghiệp.

Bố trí phong cách chữ nhật Latinh (Latin Rectangular Square Design)

Sử dụng khi bao gồm 2 nguồn biến chuyển động khác nhau giữa các thí nghiệm, thường call là hàng và cột. Từng hàng với mỗi cột là một trong những khối đầy đủ chứa toàn bộ các nghiệm thức và được chuẩn bị xếp theo hình chữ nhật.

Đây là dạng biến đổi từ kiểu sắp xếp ô vuông Latinh, số lượng ô vào thí nghiệm ít hơn so với đẳng cấp ô vuông Latinh. Vào đó, số nghiệm thức (t) phân tách hết số sản phẩm (r); số cột thông qua số hàng (c=r); mỗi cột chính bởi t/r cột phụ.

Ví du: đối chiếu năng suất 9 kiểu như lúa lai được bố trí theo kiểu dáng chữ nhật Latinh 3x3x3.

Xem thêm: Môn Sử Thi Chuyên Sử Cần Ôn Những Gì, Gợi Ý Cách Ôn Môn Lịch Sử Khi Thi Vào Lớp 10

Hình 7. Sơ đồ dạng hình chữ nhật Latinh 3x3x3

(9 mức yếu tố A-Giống, t=9, c=3, r=3, t/r=3)

Bố trí loại mạng lưới (Lattice Design)

Là kiểu sắp xếp dùng cho các nghiệm thức, nhiều ô mà các nghiệm thức khác không sắp xếp được.

Đặc điểm: nhì nghiệm thức chỉ đứng cạnh nhau một lượt trong một khối, những cặp đứng cạnh được đối chiếu cùng một độ thiết yếu xác. Bao gồm:

* màng lưới kiểu cân đối (Balanced Lattices)

Số nghiệm thức là số thiết yếu phương (là số thoải mái và tự nhiên có căn bậc nhị là một số trong những tự nhiên), cùng số lần tái diễn của phân tách sẽ phụ thuộc vào vào số nghiệm thức. Vào đó, số nghiệm thức là t=r2, số ô vào khối là c=r và số lần lặp lại là k=r+1. Mặc dù nhiên, với 36 nghiệm thức với 100 nghiệm thức trở lên thì không sử dụng mạng lưới kiểu cân nặng bằng.

Bảng phân bổ số nghiệm thức và tần số lặp lại:

Số nghiệm thức (t)	9	16	25	49	64	81
Số ô trong khối (c)	3	4	5	7	8	9
Số lần lặp lại (k)	4	5	6	8	9	10

Ví dụ thí nghiệm: Đánh giá chỉ năng suất 9 giống như lúa mì.

Hình 8. Sơ đồ cha trị mạng cân đối 3x3

(9 yếu tố A-Giống, t=9, c=3, k=4)

* màng lưới kiểu cân đối từng phần (Parially Balanced Lattices)

Áp dụng cho những nghiệm thức, cùng với số lần tái diễn khá lớn. Phương thức này giúp bớt số lần lặp lại của những nghiệm thức nghỉ ngơi mạng lưới kiểu cân bằng. Ví như như ở thí nghiệm sắp xếp theo mạng lưới kiểu cân đối cho 25 nghiệm thức yêu cầu 6 lần lặp lại, thì ngơi nghỉ mạng cân đối từng phần chỉ việc 2 lần lặp lại. Không tính ra, cách thức này còn đến phép sắp xếp 36 nghiệm thức cùng trên 100 nghiệm thức mà cách thức mạng cần bởi không sắp xếp được. Mạng cân đối từng phần bao gồm mạng đơn (2 lần lặp lại), mạng bố (3 lần lặp lại),...và mạng những lần lặp lại.

Ví dụ thí nghiệm: điều tra 25 kiểu như lúa lai F1.

Hình 9. Sơ đồ bố trí mạng đơn cân bằng từng phần 5x5

(25 yếu tố A-Giống , t=25, c=5, k=2)

Bố trí thứ hạng mạng lưới vuông (Lattice, Squares)

Trong hình dạng mạng lưới vuông, số nghiệm thức là số bao gồm phương. Những hàng và các cột ở mỗi lần lặp lại được điều chỉnh làm sao cho nghiệm thức ko cùng nằm trong một sản phẩm hoặc một cột. Áp dụng mạng lưới vuông mang đến 9, 25, 49, 81, 121 và 169 nghiệm thức. Theo cách thức này, số nghiệm thức t=r2, số lần tái diễn là k=(r+1)/2, tần số để 2 nghiệm thức cùng có mặt trên một hàng hoặc một cột là λ.

Ví dụ thí nghiệm: Năng suất quả/cây của 25 như thể bông trong thí nghiệm sắp xếp mạng lưới vuông.

Hình 10. Sơ đồ gia dụng lưới vuông cân bằng 5x5

(25 nhân tố A-Giống, t=25, k=3, λ=1)

Bố trí thứ hạng lô phụ (Split – Plot Design)

Áp dụng mang đến thí nghiệm nhị yếu tố (không áp dụng cho thí điểm một yếu ớt tố). Đây là cách bố trí thí nghiệm cung cấp cho cách thức khối trọn vẹn khẫu nhiên (RCBD). Ở thí nghiệm nhì yếu tố theo kiểu RCBD (Hình 5), từng nghiệm thức nằm bỗng dưng ở các vị trí khác biệt trong một lượt lặp lại. Tuy nhiên, trong vô số nhiều trường hợp, lúc sử dụng cách thức RCBD, gồm nghiệm thức bị tác động bởi những yếu tố nghiên cứu từ ô mặt cạnh, làm lệch lạc kết quả. Bởi đó, đề xuất sử dụng bố trí kiểu lô phụ: một trong các hai yếu ớt tố đã được xem là yếu tố phụ cùng được bố trí thành những lô chính, còn yếu tố sót lại (được coi là yếu tố chính) thì bố trí thành những lô phụ.

Ví dụ: theo thí nghiệm làm việc hình 5, nhưng ao ước nghiên cứu tác động của 5 mức độ bón phân đạm cho 3 tương đương lúa, nhằm áp dụng bố trí kiểu lô phụ, người ta coi phân đạm là yếu tố phụ (bố trí thành lô chính), như thể lúa là yếu tố bao gồm (bố trí thành lô phụ).

Hình 11. Sơ thứ thí nghiệm mẫu mã lô phụ 5x3

(5 mức nhân tố A-Phân bón đạm (lô chính), 3 mức nhân tố B-Giống (lô phụ), 3 lần lặp lại)

Trong kiểu sắp xếp này, thiết bị tự những ô phụ (B1-B3) vào lô bao gồm (A1-A5) chuyển đổi nên sa thải được biệt lập giữa các lô chính.

Bố trí đẳng cấp lô sọc/lô ngang (Strip – Plot Design)

Đây là kiểu bố trí đặc biệt của thí nghiệm nhị yếu tố, bao gồm độ đúng chuẩn cao rộng so với sắp xếp kiểu lô phụ. Theo kiểu sắp xếp này, đồ vật tự những ô trong lô dọc cùng lô ngang không biến hóa nên loại trừ được biệt lập giữa những lô chính và lô phụ.

Ví dụ: Nghiên cứu tác động 5 mức độ bón phân đạm mang lại 3 tương tự lúa dạng hình lô sọc/lô ngang.

Hình 12. Sơ đồ loại lô kẻ sọc 5x3

(5 mức yếu tố A-Phân bón đạm, 3 mức yếu tố B-Giống, 3 lần lặp lại)

Bố trí phối kết hợp lô phụ – lô kẻ sọc (Strip Split – Plot Design)

Áp dụng cho thí nghiệm cha yếu tố. Sắp xếp phối hợp lô phụ - lô sọc là kiểu không ngừng mở rộng theo cách bố trí kiểu lô sọc. Trong đó, ở những ô là khu vực giao nhau giữa các lô sọc và lô ngang sẽ sắp xếp yếu tố trang bị ba.

Ví dụ: phân tích năng suất lúa sắp xếp kiểu lô phụ - lô sọc.

Hình 13. Sơ đồ sắp xếp lô phụ - lô kẻ sọc 3x6x2

(3 mức yếu tố A- Phân bón đạm, 6 mức nhân tố B-Giống, 2 mức nhân tố P-Lân, 3 lần lặp lại)

Việc chọn lựa phương pháp sắp xếp thí nghiệm cân xứng cho từng nghiên cứu sẽ giúp đỡ hạn chế không đúng số nghiên cứu không đáng có, là căn cứ cho các kết luận đúng đắn hơn về tác động của những yếu tố thí nghiệm. Đây cũng là đại lý để hoàn toàn có thể áp dụng tốt tác dụng nghiên cứu giúp vào thực tế sản xuất, kinh doanh.

Vân Anh tổng hợp

----------------------------------------

Tài liệu tham khảo:

<1> Phan Thanh Kiếm. Cơ sở toán học của những phép giải pháp xử lý thống kê trong phân tích khoa học tập nông nghiệp. NXB Nông nghiệp.<2> Nguyễn Thị Lam, Phạm Tiến Dũng. Giáo trình phương thức thí nghiệm. Hà Nội, 2005.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

QUÝ ANH/CHỊ CẦN HỖ TRỢ XỬ LÝ, PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VUI LÒNG GỬI THÔNG TIN QUA khung DƯỚI ĐÂYCHÚNG TÔI SẼ LIÊN HỆ VÀ PHÚC ĐÁP vào THỜI GIAN SỚM NHẤT

Tiêu đề:	Giáo trình cách thức thí nghiệm đồng ruộng
Tác giả:	Đỗ Thị Ngọc Oanh;Hoàng Văn Phụ
Chủ đề:	Đồng ruộng,Giáo trình,Phương pháp,Thí nghiệm,Trồng trọt
Nhà xuất bản:	Nông Nghiệp
Năm xuất bản:	2012
Mô tả thứ lý:	212 tr.
mốc giới hạn đọc:	59 Số lần tải: 69

Giáo trình<1346> Sách Tham khảo, siêng khảo<3754> Sách chuyên khảo<80> tài liệu khác<311> Luận án, Luận văn, Khóa luận<13411> Luận án<140> Luận văn<3583> Khóa luận<7842>
Số đầu sách: 28143 Số cuốn sách: 94243 tài liệu số: 23503 Tổng lượt download tài liệu số: 283249 truy vấn TL mon này: 294 truy vấn TL mon trước: 878 Tổng lượt tróc nã cập: 10913539 Hôm nay: 10702 Hôm qua: 6283 Tuần này: 43588 Tuần trước: 48359 mon này: 118490 mon trước: 302349 Đang online: 129